Quyền nuôi con khi ly hôn

Ly hôn là việc chấm dứt quan hệ hôn nhân, khi quan hệ hôn nhân đã chấm dứt nhưng nếu vợ chồng đã có con chung thì quyền nuôi con khi ly hôn, quyền thăm nom, chăm sóc, cấp dưỡng cần được quan tâm và thực hiện nhằm đảm bảo các quyền lợi và sự phát triển bình thường của con.

1) Nội dung của quyền nuôi con khi ly hôn

Khi ly hôn, con cái sẽ được Tòa án căn cứ theo các quy định pháp luật và các điều kiện và khả năng chăm sóc của hai bên vợ chồng như tuổi của con, thu nhập của vợ/chồng, chổ ở, thời gian chăm sóc,… là những căn cứ để Tòa tiến hành giao con cho vợ hoặc chồng nuôi dưỡng dựa trên nguyên tắt đảm bảo tốt nhất sự phát triển bình thường và vì lợi ích của con.

• Nếu con dưới 36 tháng tuổi: Theo khoản 3 Điều 81 Luật Hôn nhân và Gia đình quy định “Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con”. Như vậy khi tòa án giải quyết ly hôn, thông thường nếu con dưới 36 tháng tuổi thì Tòa sẽ giao cho mẹ là người trực tiếp nuôi dưỡng. Trong trường hợp nếu mẹ không đủ các điều kiện kinh tế để trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con thì cha có quyền yêu cầu Tòa được trực tiếp nuôi dưỡng con, hoặc cha mẹ có những thỏa thuận phù hợp với lợi ích của con;
• Nếu con trên 36 tháng tuổi và dưới 7 tuổi: đối với trường hợp này, cha mẹ sẽ thỏa thuận về việc nuôi dưỡng và chăm sóc con cái; nếu không thỏa thuận được thì Tòa án sẽ căn cứ vào các điều kiện của cha mẹ, quyền lợi về mọi mặt của con cái để xem xét người trực tiếp nuôi dưỡng;
• Nếu con trên 7 tuổi và con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình: Tòa án sẽ xem xét vào nguyện vọng của con và đây là một trong những căn cứ quan trọng để quyết định người nuôi dưỡng phù hợp;
• Trường hợp con đã thành niên (từ đủ 18 tuổi) và có đầy đủ năng lực hành vi dân sự thì không đặt ra vấn đề nuôi con, cấp dưỡng. Tuy nhiên, vợ chồng vẫn cần cung cấp thông tin của con trong đơn ly hôn, hồ sơ ly hôn; 
• Pháp luật tôn trọng quyền thỏa thuận của vợ chồng khi ly hôn. Do đó, Tòa án sẽ công nhận sự thỏa thuận của vợ chồng về việc nuôi con, quyền và nghĩa vụ của cha, mẹ sau khi ly hôn nếu thỏa thuận phù hợp với quy định của pháp luật; 
• Các trường hợp sau sẽ bị hạn chế quyền nuôi con:
  (i) Bị kết án về một trong các tội về xâm phạm tính mạng, danh dự, sức khỏe, nhân phẩm của con với lỗi cố ý hoặc hành vi vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ trong nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, học tập của con;
  (ii) Phá tán tài sản của con;
  (iii) Có lối sống đồi trụy;
  (iv) Xúi giục, ép buộc con làm những việc trái pháp luật, trái đạo đức xã hội.

2) Nghĩa vụ, quyền của cha, mẹ không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn

• Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ tôn trọng quyền của con được sống chung với người trực tiếp nuôi;
• Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con;
• Sau khi ly hôn, người không trực tiếp nuôi con có quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở;
• Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con lạm dụng việc thăm nom để cản trở hoặc gây ảnh hưởng xấu đến việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con thì người trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền thăm nom con của người đó.

3) Thay đổi quyền trực tiếp nuôi con sau ly hôn như thế nào?

• Sau khi ly hôn, nếu có các căn cứ sau thì cha hoặc mẹ có quyền yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con: Cha, mẹ có thỏa thuận về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phù hợp với lợi ích của con; Người trực tiêp nuôi con không còn đủ điều kiện trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con;
• Theo Điều 84 Luật Hôn nhân và Gia đình quy định về thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn như sau:
  (i) Trong trường hợp có yêu cầu của cha, mẹ hoặc cá nhân, tổ chức được quy định tại khoản 5 Điều 84 Luật Hôn nhân và Gia đình, Tòa án có thể quyết định việc thay đổi người trực tiếp nuôi con.
  (ii) Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con được giải quyết khi có một trong các căn cứ sau đây: Cha, mẹ có thỏa thuận về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phù hợp với lợi ích của con; Người trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.
  (iii) Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phải xem xét nguyện vọng của con từ đủ 07 tuổi trở lên.
  (iv) Trong trường hợp xét thấy cả cha và mẹ đều không đủ điều kiện trực tiếp nuôi con thì Tòa án quyết định giao con cho người giám hộ theo quy định của Bộ luật dân sự;
• Trong trường hợp không thỏa thuận được thì có quyền khởi kiện ra Tòa để yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi dưỡng theo quy định nêu trên.

4) Mẹ/cha trực tiếp nuôi con cản trở cha/mẹ đến thăm nom con sau ly hôn sẽ bị xử lý như thế nào?

Quan hệ giữa cha mẹ và con tồn tại tự nhiên, chính vì vậy sau khi ly hôn, một bên cha mẹ không phải là người trực tiếp nuôi dưỡng con cái vẫn có quyền và nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở, đồng thời phải có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con và tôn trọng quyền của con được sống chung với người trực tiếp nuôi. Trong trường mẹ/cha trực tiếp nuôi con cản trở cha/mẹ đến thăm nom con sau ly hôn sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định tại Điều 56 Nghị định số 144/2021/NĐ-CP như sau:

• Hành vi ngăn cản việc thực hiện quyền, nghĩa vụ trong quan hệ gia đình giữa ông, bà và cháu; giữa cha, mẹ và con; giữa vợ và chồng; giữa anh, chị, em với nhau;
• Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với hành vi ngăn cản quyền thăm nom, chăm sóc giữa ông, bà và cháu; giữa cha, mẹ và con, trừ trường hợp cha mẹ bị hạn chế quyền thăm nom con theo quyết định của tòa án; giữa vợ và chồng; giữa anh, chị, em với nhau.

5) Liên hệ

Quý khách hàng có nhu cầu về dịch vụ xin vui lòng liên hệ để được tư vấn: Công ty luật Credent;
Điện thoại/viber/zalo: 0943117117 – 0936116116; Địa chỉ: 60/1 Tôn Tất Tùng, phường Bến Thành, quận 1, TP.Hồ Chí Minh.